MOBBING – jakie charakterystyczne zachowania są MOBBINGIEM?

29.02.2024

MOBBING w stosunkach pracy to negatywne zjawisko, patologia organizacyjna; proces nękania pracownika trwający nie mniej niż 6 miesięcy, stosowany systematycznie, godzący w godność, osobowość lub integralność psychiczną czy fizyczną człowieka.
Cechy MOBBINGU:
– prześladowanie ma charakter ciągły, stały,
– nękanie trwa przez dłuższy czas,
– działanie ma charakter stały,
– psychiczny charakter nękania,
– zależność np. służbowa,
– perfidia i wyrachowanie np. kłamstwo, intryga, oszczerstwa, plotki, podstęp,
– osamotnienie i izolacja ofiary.
Międzynarodowa Organizacja Pracy definiuje mobbing jako „obraźliwe i mściwe zachowanie wyrażające się poprzez okrutne, złośliwe lub upokarzające usiłowania zaszkodzenia jednostce lub grupie pracowników, którzy stają się przedmiotem psychicznego dręczenia. Mobbing zawiera w sobie bezustanne negatywne uwagi lub krytykę, izolowanie osoby od kontaktów społecznych, plotkowanie lub rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji” (zob. za J.Marciniak, „Mobbing, dyskryminacja, molestowanie. Przeciwdziałanie w praktyce”, Warszawa 2020, s. 21).

DZIAŁANIE POZWALAJĄCE ROZPOZNAĆ MOBBING:
I. Działania zaburzające możliwość komunikowania się:
– ograniczanie przez przełożonego możliwości wypowiada się,
– ciągłe przerywanie wypowiedzi,
– ograniczanie przez kolegów możliwości wypowiadania się,
– reagowanie na uwagi podnoszeniem głosu lub głośnym ubliżaniem
i grożeniem, wymyślaniem,
– stała krytyka wykonywanej pracy,
– stała krytyka życia prywatnego,
– napastowanie przez telefon,
– groźby ustne,
– groźby na piśmie,
– ograniczanie kontaktu przez poniżające, upokarzające gesty i spojrzenia,
– różnego rodzaju aluzje bez wypowiadania się wprost.
II. Działania zaburzające stosunki społeczne:
– unikanie przez przełożonego rozmów z ofiarą,
– niedawanie możliwości odezwania się,
– w pomieszczeniu, gdzie ofiara pracuje, zmiana miejsca pracy na ulokowanie, z dala od kolegów,
– zabronienie kolegom rozmów z ofiarą,
– traktowanie bezosobowe, niezauważanie danej osoby.
III. Działania mające na celu zaburzyć społeczny odbiór osoby:
– mówienie źle o danej osobie za jej plecami,
– rozsiewanie plotek,
– podejmowanie prób ośmieszenia,
– sugerowanie choroby psychicznej,
– kierowanie na badanie psychiatryczne,
– wyśmiewanie niepełnosprawności czy kalectwa,
– parodiowanie sposobu chodzenia, mówienia lub gestów w celu ośmieszenia ofiary,
– wyśmiewanie/atakowanie politycznych albo religijnych przekonań,
– żarty i wyśmiewanie życia prywatnego,
– wyśmiewanie narodowości,
– zmuszanie do wykonywania prac naruszających godność osobistą,
– fałszywe ocenianie zaangażowania w pracę,
– kwestionowanie podejmowanych decyzji,
– używanie względem ofiary sprośnych przezwisk lub innych, mających ją poniżyć wyrażeń,
– zaloty lub słowne propozycje seksualne.
IV. Działania mające wpływ na jakość sytuacji życiowej i zawodowej:
– nie dawanie ofierze żadnych żądań do wykonania,
– odbieranie prac, zadanych wcześniej do wykonania,
– zlecanie wykonania prac bezsensownych,
– dawanie zadań poniżej umiejętności,
– zlecanie prac wciąż nowych do wykonania,
– polecenia wykonywania zadań obraźliwych dla ofiary,
– dawanie zadań przerastających możliwości i kompetencje ofiary w celu jej zdyskredytowania.
IV. Działania mające szkodliwy wpływ na zdrowie ofiary:
– zmuszanie do wykonywania prac szkodliwych dla zdrowia,
– grożenie przemocą fizyczną,
– stosowanie niewielkiej przemocy fizycznej,
– znęcanie się fizyczne,
– przyczynianie się do ponoszenia kosztów w celu zaszkodzenia ofierze,
– wyrządzanie szkód psychicznych w miejscu zamieszkania lub miejscu pracy ofiary,
– działania o podłożu seksualnym.

Opracowano na podstawie J.Marciniak, „Mobbing, dyskryminacja, molestowanie. Przeciwdziałanie w praktyce”, Warszawa 2020, s. 28-32.